ราพันเซล (อังกฤษ: Rapunzel) เป็นตัวละครที่ปรากฏในภาพยนตร์แอนิเมชันเรื่องที่ 50 ของวอลต์ดิสนีย์แอนิเมชันสตูดิโอส์เรื่อง ราพันเซล เจ้าหญิงผมยาวกับโจรซ่าจอมแสบ (2010) ให้เสียงโดยนักแสดงและนักร้องชาวอเมริกัน แมนดี มัวร์ ราพันเซลเป็นเจ้าหญิงที่ไม่รู้ถึงสถานะทางราชวงศ์ของตัวเอง เธอถูกหญิงชราชื่อแม่โกเธล จับไปเลี้ยงดูเธอในหอคอยอันเงียบสงบกลางป่า โดยใช้ความสามารถในการรักษาจากเส้นผมของราพันเซลเพื่อให้คงความเยาว์วัยและความสวยตลอดไป ราพันเซลสร้างโดยหัวหน้านักสร้างแอนิเมชัน เกล็น คีน โดยมีเค้าโครงมาจากตัวละครในเทพนิยายที่มีชื่อเดียวกันโดยพี่น้องตระกูลกริมม์ ตัวละครนี้ได้รับการดัดแปลงให้เป็นนางเอกที่เฉื่อยน้อยลงในภาพยนตร์เรื่องนี้โดยทั่วไปผลการตอบรับราพันเซลนั้นเป็นไปในทางบวก โดยมีนักวิจารณ์ชมเชยความกล้าหาญของเธอ มีชีวิตชีวา และความเป็นอิสระของเธอ ราพันเซลเป็นเจ้าหญิงดิสนีย์คนที่ 10 ได้รับการแต่งตั้งอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 2 ตุลาคม ค.ศ. 2011 เป็นสมาชิกแอนิเมชันคอมพิวเตอร์คนแรกของแฟรนไชส์ และเป็นเจ้าหญิงชาวยุโรปคนแรกในรอบ 20 ปี โดยคนสุดท้ายคือเบลล์จากเรื่อง โฉมงามกับเจ้าชายอสูร (1991) รูปร่างหน้าตาและบุคลิกของเธอได้รับการเปรียบเทียบอย่างมากระหว่างเธอกับเจ้าหญิงดิสนีย์คนก่อน ๆ เช่นแอเรียลจากเรื่อง เงือกน้อยผจญภัย (1989) โดยเธอเป็นที่มาของแรงบันดาลใจ